Nefes Darlığı Neden Olur?

Herkesin arada bir nefesi kesilebilir. Halı sahada top oynarken, bisiklet sürerken ya da spor yaparken; hızlı adımlarla bir yokuş çıktıktan sonra veya çok yoğun bir fiziksel aktivite sonrasında nefes daralması yaşanabilir. Her zaman endişelenecek bir durum olmasa da bazen ciddi kalp veya akciğer akciğer rahatsızlıklarının belirtisi olabilir.

• Nefes Darlığı Nedir?
• Nefes Darlığı Nedenleri
• Nefes Darlığı Nasıl Anlaşılır?
• Nefes Darlığının Sonuçları
• Nefes Darlığı Nasıl Geçer?
• Nefes Darlığına Ne İyi Gelir?

Nefes Darlığı Nedir?

Nefes darlığı beklenmedik bir anda, zor, boğucu ve rahatsız edici bir hale dönüşmesi sonucunda insana durumun kontrolden çıktığını düşündüren, o hissi yaşatan nefes daralmalarıdır. Nefes darlığına “dispne” adı verilir.

Nefes darlığı, nefesin yetmemesi, derin nefes alamama, nefes alıp verirken zorlanma gibi durumlara sebep olur.

Nefes Darlığı Nedenleri

Nefes darlığının ani başlaması genelde kalp ve akciğer rahatsızlığı kaynaklıdır.

Yaygın nedenler ise şu şekildedir:

• Astım,
• Karbonmonoksit zehirlenmesi,
• Kalp Krizi,
• Kaburga kırılması,
• Anemi,
• Croup,
• Kalp Yetmezliği,
• Üst solunum yolu tıkanıklığı,
• Pulmoner emboli,
• Uzun süre zehirli gazlara maruz kalmak,
• Hava yollarına yabancı cisim kaçması,
• Akciğer ödemi,
• KOAH,
• Zatürre,
• Kalp zarında sıvı birikmesi

Bazen durup dururken, bazen de her gün meydana gelen nefes darlıkları insanlar için korkutucu bir deneyimdir. Sebebi anlaşılmayan bir şekilde oluşan nefes kesilmeleri, kişinin kaygılanması da normaldir. Günlük hayatta efor sarf etmeden yaşanan dispne ya da aşırı sıcaktan rahatsız olunmadığı halde oluşan nefes darlığı yaşanıyorsa, bir sağlık sorunu olduğuna işaret eder.

Nefes Darlığı Nasıl Anlaşılır?

Uzun süren ve bir türlü bitmeyen nefes darlıkları tıbbi bir sorunu işaret eder. Aniden ortaya çıkan, kısa süren fakat şiddetle gelen nefes darlıkları da yine tıbbi bir sorun olabilir. Tıbbi bir sorun olduğunu düşündüren nefes darlıkları şu durumlarda ortaya çıkar;

1. Dinlenme halinde veya uzanırken oluşan,
2. Göğüs sıkışması, yeterli nefesi almada zorluk çekme, havasız kalma,
3. Daha sonrasında kol, çene ya da boyun ağrısıyla gelen nefes alamama,
4. Ateş, titreme ve baş ağrısı,
5. El ve ayak bileklerinin ağrımasıyla,
6. İştah kaybı,
7. istem dışı fazla kilo alma veya zayıflama,
8. Alışılmadık şekilde halsizlik hissiyle,
9. Terleme ve ateşle birlikte oluşan nefes kesilmeleri
10. Nefes alırken ya da verirken oluşan ıslık veya hırıltıları.
11. İnatçı bir şekilde akciğerlerden gelen öksürük olması,
12. Vücudun çok kolay bir şekilde su toplaması (ödem oluşması),
13. Bacaklarda ve özellikle ayaklar ve ayak bileklerinin şişmesi,
14. Sersemlik ve bayılma hissiyle birlikte oluşan nefes kesilmeleri.

Acil tıbbi yardım gerektiren ise şunlardır:

1. Bilinç azalması,
2. Çarpıntı,
3. Ajitasyon veya karışıklık,
4. Gece terlemeleri

Bu tür durumlarda kesinlikle doktora başvurulması gerekmektedir.

Nefes Darlığının Sonuçları

Yukarıda belirtildiği gibi durumlarda oluşabilecek hastalıkları şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Zatürre ve koah gibi akciğer hastalıkları,
2. Kalp ritmi bozukluğu (taşikardi) gibi kalp rahatsızlıkları,
3. Panik atak ya da kaygı gibi psikolojik hastalıklar nefes darlığının oluşmasında ortaya çıkabilecek bazı hastalıklardır.

Bu hastalığın tedavisi için öncelikle gerçek sebebinin tespit edilmesi gerekmektedir.

Teşhisin konmasının ardından doktor gerektiği gibi müdahale etmeye ve tedaviye başlamalıdır. Bunun dışında; eğer kişi sigara kullanıyorsa, sigarayı bırakması ve sigara içilen ortamdan uzak durması; nefes alma tekniklerinin öğrenilmesi; alerji yapan maddelerden ve ortamlardan, kirli havadan uzak durulması; eğer stres, kaygı gibi durumlar varsa bir psikiyatra danışılması gibi tedbirler de alınabilir.

Ayrıca spor yapmak, bol oksijenli ortamlarda bulunmak, sağlıklı beslenmek, kalp çarpıntısına yol açan kahve, çay gibi kafeinli içeceklerin daha az tüketilmesi, bol su tüketmek gibi tedbirler alınması nefes darlığını önleyici tedbirlerdir.

Nefes Darlığı Nasıl Geçer?

Nefes darlığı şikayeti olan kişilerin bu sıkıntıya neden olan temel sorun tespit edilmelidir. Bunun için ise:

• solunum sistemine yönelik akciğer grafisi,
• solunum fonksiyonu testleri,
• egzersiz testleri,
• bilgisayarlı toraks tomografisi,
• akciğer damarlarına yönelik anjiografi,
• tam kan sayımı ve endokrin biyokimyasal elektrokardiyogram,
• ekokardiyografi,
• efor testi,
• nükleer tıp yöntemleri,
• koroner anjiografi ve kalp kateterizasyonu

Gerektiği zaman ve sırası ile hastaya uygulanmaktadır. Yine eğer uzman hekimin uygun görmesi dahilinde birtakım psikiyatrik testler de uygulanır. Kesin neden teşhis edildikten sonra uygulanacak birçok tedavi yöntemi vardır.

Nefes Darlığına Ne İyi Gelir?

• Özellikle 50 yaş üstündeki kişiler belirli aralıklarla check-up yaptırmalıdır.
• Varsa sigara ve alkol kullanımı azaltılmalı, mümkünse tamamen bırakılmalıdır.
• Astım olma ihtimaline karşılık aşırı tozlu ve dumanlı ortamlarda bulunmaktan kaçınılmalıdır.
• Fazla kilonuz varsa düzenli egzersiz yapıp kendinize uygun bir diyet programını uzman doktor kontrolünde uygulamalısınız.
• Nefes alma egzersizleri uygulayabilirsiniz. Uygun bir ortamda ellerinizi karnınıza koyun ve derin bir nefes alın. Göğsünüz genişleyinceye ve ciğerinizin havayla dolduğunu anlayıncaya kadar nefes almaya devam edin. Nefesinizi tutup yavaşça ağzınızdan verin. Bu egzersizi 5-10 dakika tekrar edin.
• Büzük dudak solunumu yapabilirsiniz. Dudaklar büzülerek kontrollü bir şekilde nefes vermek kolaylaşır. Burnunuzdan nefes alın ve dudaklarınızı mum üfler hale getirip nefes verin.

Elbette bunlar geçici doğal yöntemlerdir. Mutlaka nefes darlığı sıkıntısını fark ettiğiniz an uzman hekiminizle görüşün.